Dlaczego czytamy wolno?

1. subwokalizacja zewnętrzna- to głośne powtarzanie słów lub ich szeptanie, które hamuje szybkość czytania przez ruchy ust i języka,
2. subwokalizacja wewnętrzna- to ciche powtarzanie słów (w myślach). Na skutek takiej artykulacji czytelnik rozumie znaczenie tekstu, dopiero w trakcie wypowiedzenia go w myślach.

Te obydwie formy fonetyzacji pokazują, że szybkość czytania jest taka sama jak szybkość mowy i na ogół nie przekracza 150 słów na minutę, chociaż podobno subwokalizując można czytać maksymalnie do 350 słów na minutę.
Schemat przekazu informacji wygląda tak:

Czytelnik trenujący szybkie czytanie nie wymawia tego co czyta i w ten sposób pomija kanał słuchowy, jego schemat wygląda tak:

Badania nad mózgiem wykazały, że zdolność kanału wzrokowego jest o wiele większa od kanału słuchowego. To znaczy, że spostrzeganie wzrokowe zachodzi znacznie szybciej niż zdołamy przeczytać zauważone słowo.
Szybkość czytelnika znacznie wzrośnie, jeżeli przełamie taką „foniczną barierę”. Najskuteczniejszą metodą pokonania bariery subwokalizacji jest zakłócenie centralnego ośrodka mowy, przez np. liczenie (1, 2, 3, a później zacznij od większych liczb 5123, 5124, 5125 itp.), wybijanie rytmu (2 stuknięcia szybkie, 3 wolne; później bardziej skomplikowane), śpiewanie, itd. W czasie treningu uczący się przechodzi przez etapy:

• czytelnikowi udaje się tylko czytanie lub tylko stukanie;
• wystukiwanie udaje się, ale bez zrozumienia tego, co się przeczytało; występuje duże rozproszenie;
• wystukiwanie udaje się i rozumie tekst, niestety po zakończeniu czytania trudno mu jest przypomnieć sobie jego treść;
• sukces, czytelnik czyta z równoczesnym wystukiwaniem i nie ma już trudności z zapamiętaniem i rozumieniem.

Aby stłumić artykulację to za pomocą metody zakłócenia mowy, to należy ćwiczyć wystukiwanie rytmu lub liczenie przez 15-20 minut dziennie przez okres 2 tygodni lub w razie konieczności dłużej.
Inną metodą na pozbycie się artykulacji jest tzw. metoda mechaniczna, polega na przyciśnięciu końca języka do zębów tak, aby język był unieruchomiony.

Można sobie zadać pytanie, czy można całkowicie pozbyć się subwokalizacji i czy jest sens to robić? Niektórzy uważają, że nie da się całkowicie pozbyć wypowiadania w myślach czytanego tekstu. Ponadto nie jest to konieczne. Wystarczy próbować to tłumić i starać się wypowiadać tylko co któreś słowo. Już taka zmiana znacznie przyspieszy czytanie, a z czasem będzie to wychodziło coraz lepiej. Poza tym, jest wiele słów, których znaczenia nie znamy lub nawet widzimy po raz pierwszy. Wtedy chcemy je sobie przeczytać chociaż w myślach, żeby sprawdzić jak brzmi.

Regresja - to powracanie do przeczytanego tekstu. Wsteczne ruchy oczu zachodzą, gdy czytelnik ma trudności ze zrozumieniem czytanego tekstu, nie zna znaczenia słowa lub ma trudności z powiązania go z kontekstem. Powrót do przeczytanego tekstu jest przez czytelnika celowy i świadomy. Zjawisko regresji najczęściej występuje u osób wolno czytających, najczęściej wykonują 10-15 powtórzeń przy tekście zawierającym 100 słów. W Wyeliminowane regresji udaje się tylko nielicznym, badania wykazały nawet osoby z umiejętnością biegłego czytania, wykonują 0, 7% ruchów wstecznych. Niektórzy czytelnicy tłumaczą regresję, jako chęć dokładniejszego zrozumienia tekstu i nie zdają sobie sprawy z tego, że regresja jedynie burzy rytm i tempo czytania. Najczęściej regresja jest spowodowana niedostateczną koncentracją uwagi. Przy tradycyjnym czytaniu mózg czytelnika nie jest dostatecznie obciążony i pozwala sobie na myśli uboczne. Jego oczy śledzą tekst, ale informacja nie zostaje przetworzona. Czytelnik spostrzega, że nie pamięta tekstu, bo myślał o czymś zupełnie innym. Podczas szybkiego czytania, skupienie uwagi jest tak ogromnie, że nie ma miejsca na myśli uboczne, natomiast niezrozumiałe słowa czytelnik rozumie na podstawie kontekstu.
Sposoby na przezwyciężenie regresji:

• pozbycie się lęku przed błędnym zrozumieniem tekstu;
• pozytywne psychiczne nastawienie, „chcę szybko czytać”;
• ćwiczyć na łatwych tekstach szybkie czytanie;

Zawężone pole widzenia – to odcinek tekstu spostrzegany przez oko w momencie zatrzymania. Oczy poruszają się skokowo, w sposób niekontrolowany przez świadomość, nie poruszają się w sposób ciągły. Czytanie odbywa się tylko w czasie spoczynku oka, (czyli fiksacji).
Podczas czytania jednego wiersza oko zatrzymuje się średnio od 10 do 15 razy, natomiast biegłego czytelnika tylko 2-3 razy. W trakcie czytania z zachowaniem odległości 35 cm, szerokość pola widzenia (punktu fiksacji) wynosi 7 mm, natomiast ogólne pole widzenia jest 60- krotnie szersze. Biegły czytelnik potrafi zobaczyć cały obszar peryferyjny (szczególnie na prawo obszaru zatrzymania), chociaż na początku obraz boczny jest trochę mglisty. Proces percepcji zaczyna się w obszarze peryferyjnym, zanim jeszcze zobaczymy dalszą część materiału. Treningi poszerzające pole widzenia mogą spowodować wzrost tempa czytania do 40%, nie tracąc przy tym zrozumienia. Treningi te polegają na:

• zmniejszeniu liczby zatrzymań oka w wierszu;
• zwiększeniu liczby spostrzeganych słów w czasie jednego zatrzymania się oka;
• skracaniu czasu zatrzymania podczas fiksacji;

Pole widzenia możemy skutecznie rozszerzyć stosując technikę grupowania. Grupowanie polega na przyjęciu w czasie jednej fiksacji pewnej ilości informacji. Wyróżniamy trzy rodzaje grupowania:

• grupowanie odległościowe – dzielimy wers na trzy, cztery lub pięć zatrzymań w zależności od pola naszego widzenia i staramy się zmniejszyć liczbę zatrzymań do dwóch;
• grupowanie interpunkcyjne – tekst dzielimy według znaków interpunkcyjnych. Jeżeli podzielony tekst jest większy niż pole widzenia to dzielimy go dodatkowo;
• grupowanie akapitowe (wersowe) – stosować można przy tekście wydrukowanym w wąskich kolumnach (np. gazet). Jedno zatrzymanie obejmuje kilka wierszy. Grupowanie akapitowe polecane jest bardziej dla zaawansowanych, gdy się już ma rozszerzone pole widzenia w poziomie i pionie.